Sterren Kijken

Vrijdag 18 Juni hebben wij via de Faulkes telescope nevels bekeken. Nevels zijn niet te zien met het blote oog en daarvoor is deze telescoop ideaal. De telescoop is alleen niet heel erg makkelijk te begrijpen in het begin. Daarom hebben wij hier een duidelijke handleiding voor de Faulkes telescope geschreven.

Om te beginnen moet een leraar een account aanmaken, want je moet aantonen dat je dit doet voor educatieve doeleinden. Het aanmaken van een account gaat vrij makkelijk en daarna kun je echt gaan beginnen.

Het is handig om van tevoren te bedenken wat je wilt gaan bekijken. Dan kun je een lijstje maken met namen van de objecten, zodat je dat niet tijdens het kijken nog hoeft op te zoeken. Je krijgt namelijk maar een half uur de tijd en die gaat sneller om dan je zou denken. Het is dus handig om dat alvast klaar te hebben. Het is ook erg goed om een keer te oefenen met de demo die op de site staat, zodat je al een beetje weet wat je te wachten staat en je niet te veel tijd verspilt met uitzoeken hoe hij werkt.

Je begint met het boeken van een tijd en een telescoop. Je kunt niet zomaar inloggen en gaan kijken, maar je moet minstens een dag van tevoren tijd reserveren. De tijd die je reserveert is in UTC-time. Deze tijd scheelt ongeveer 2 uur met onze tijd, dus daar moet je goed op letten. Als je reserveert voor 12.00 UTC, kun je gaan kijken om twee uur ‘s middags. Op de site staat ook een klokje met de UTC-Time zodat daar geen verwarring over kan ontstaan. Je kunt kiezen uit de telescoop van Hawaï en de telescoop in Australië. Beide zijn ze even goed, maar ze zien een ander gedeelte van de hemel. Als je specifiek iets wilt bekijken, moet je eerst even uitzoeken waar dat object zich op dat moment bevindt. Dan kun je de telescoop kiezen die jouw object kan waarnemen.

Als je op de dag van je boeking weet wat je wilt gaan zien, moet je even de status van de telescoop controleren. Af en toe is deze dicht door slechte weersomstandigheden. Die status staat netjes op de site en je kunt zelfs weersvoorspellingen vinden. Mocht het zo zijn dat het regent of bewolkt is, kun je extra tijd boeken. Dit is vrij simpel. Je klikt op ‘request extra time’ en je vult daar een formulier in. In dat formulier vragen ze waarvoor je de extra tijd nodig hebt en wat je gaat bekijken. In veruit de meeste gevallen krijg je deze extra tijd ook toegewezen.

Als je dus echt gaat beginnen met kijken moet je inloggen op de site van de Faulkes Telescope. ( http://rti.faulkes-telescope.com/control/Login.isa) Daar krijg je een berichtje wanneer je tijd ingaat en dan klik je op ‘go’. Nu kom je bij een scherm dat heel erg lijkt op de demo. Je ziet een overzichtje van de hemel op dat moment en je ziet wat de telescoop allemaal kan zien. Vaak staat het object wat jij zoekt er niet bij, omdat alleen de meeste belangrijke dingen daar staan vermeldt. Het is het handigste om te klikken op ‘search’ en het object dat je wilt gaan bekijken in te typen. De telescoop zegt dan zelf of het zichtbaar is op dit moment. Zo niet, dan probeer je een andere (daarom is het zo belangrijk dat je een lijstje hebt gemaakt van tevoren). Is je object zichtbaar, dan klik je op de naam van het object en daarna op ‘move telescope now’. De telescoop verplaatst zich nu naar jouw object. Je kunt je voorstellen dat deze telescoop een enorm groot ding is en dat dit wel een tijdje duurt. Soms duurt het zelfs 5 minuten voordat hij helemaal op de goede plaats gericht staat.

Dan komt het moeilijkste gedeelte. De instellingen van de foto die je wilt hebben. Ook hier moet je van tevoren even over nadenken, het is namelijk best ingewikkeld. Deze instelling hangen heel erg af van wat je aan het bekijken bent. Je kunt kiezen uit kleur, of alleen maar blauw, groen of geen kleur. Ook moet je zelf de belichtingstijd instellen. Als je een nevel gaat bekijken, moet je sowieso kleur nemen, want nevels zijn heel mooi en kleurrijk. Maar als je een sterrenbeeld wilt zien, hoeft dit niet per se en mag je zelf kiezen of je het wel doet of niet.

Ook de belichtingstijd hangt af van wat je gaat bekijken. Is het een heel heldere ster? Dan moet je een korte belichtingstijd nemen, anders zie je niets. Maar als het een nevel of een sterrenstelsel is, kun je beter wat langer belichten. Voor nevels en sterrenstelsels kun je 30 of zelfs 120 seconden nemen. Een fout die wijzelf ook hebben gemaakt is een te korte belichtingstijd instellen. De nevels zijn dan niet zo duidelijk en mooi als dat ze kunnen zijn. Voor heldere objecten voldoet soms zelfs 0.3 seconden. Op de site van de telescoop staat een handige tabel met de soorten objecten en de belichtingstijden die daarbij horen. Je kan daar altijd kijken wat het beste past bij jouw te bekijken object. Het is sowieso erg belangrijk dat je daar even kijkt, want sommige sterren en planeten mag je niet bekijken omdat die de telescoop kunnen beschadigen. Hier is de link naar deze pagina http://faulkes-telescope.com/education/planning/exposures .

Als je dat allemaal hebt ingesteld klik je op ‘make observation’. De telescoop gaat nu de foto maken en ook dit kan best wel lang duren. Dit is afhankelijk van je belichtingstijd en kleurfilter. Bij kleur maakt hij 3 foto’s. Eén blauwe, een groene en een rode. Dit kost best wel wat tijd. Zodra hij klaar is komt de foto op je beeldscherm en wordt hij automatisch opgeslagen bij ‘my images‘. Dit is een map op de site waarin al je foto’s staan. Daar staat ook informatie van de lengte- en breedtegraden en natuurlijk de naam en soort van het object. Deze foto’s zijn van goede kwaliteit en kun je downloaden en bestuderen. Deze foto’s blijven daar altijd staan en kun je ten alle tijden terugkijken.

Tijdens één sessie kun je ongeveer 5 foto’s maken. Dat is erg weinig en daarom is het van groot belang dat je goed bent voorbereid anders ga je de mist in. Hopelijk is de stap om gebruik te maken van deze telescoop nu kleiner en gaan meer mensen er gebruik van maken. Het was namelijk echt heel erg gaaf en leerzaam om te doen. Je krijgt niet vaak de kans om met zo’n grote en professionele telescoop te werken en dingen te zien die je normaal gesproken nooit had kunnen bekijken. Het zou ook erg leuk zijn om dit op te nemen in de leerstof van klas 4. Ik weet zeker dat veel leerlingen het zal aanspreken. Wij vonden het in ieder geval heel erg leuk en we zijn blij dat meneer Van der Velde het voor ons heeft geregeld. Alleen hadden we dit nooit gekund.